Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου 2012

Η δικτατορία της μνήμης

Στη νουβέλα του «Φούνες ο μνήμων», ο Μπόρχες περιγράφει έναν τύπο ο οποίος είναι προικισμένος με μια απεριόριστη μνήμη. Είναι ανίκανος να ξεχάσει. Ώσπου μια μέρα αυτό το χάρισμα τον αφήνει παράλυτο.

O μεγάλος Αργεντινός πέθανε νωρίς και δεν πρόλαβε να δει ότι ο εφιάλτης που περιέγραφε θα γινόταν μια μέρα πραγματικότητα. Πριν από 3 ή 4 χρόνια, ένας φυσικός της ΙΒΜ ονόματι Στιούαρτ Πάρκιν ανακοίνωσε ότι βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο της επεξεργασίας μιας τεχνολογίας που λέγεται «μαγνητική μνήμη τυχαίας πρόσβασης» και θα μας επιτρέπει να αποθηκεύουμε έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών σε έναν πολύ μικρό σκληρό δίσκο. Σαν να έχουμε, ας πούμε, μια ολόκληρη βιβλιοθήκη σε ένα iΡod. Ο καθένας από μας θα μπορεί να γίνει ένας Φούνες. Και πολλοί είναι εκείνοι που φοβούνται ότι το αποτέλεσμα θα είναι ανάλογο με εκείνο που περιγράφει ο Μπόρχες.

«Είχαμε ένα σύστημα όπου ήταν εύκολο να ξεχνάμε πράγματα κι έπρεπε να επενδύουμε ενέργεια για να θυμόμαστε», λέει στην Μπόστον Γκλόουμπ ο Βίκτορ Μάγιερ-Σένμπεργκερ, καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Διοίκησης του Χάρβαρντ. «Τώρα στρεφόμαστε προς ένα σύστημα όπου θα θυμόμαστε τα πάντα και πρέπει να επενδύουμε ενέργεια για να ξεχνάμε. Πρόκειται ασφαλώς για μια τεράστια αλλαγή». Το σύμβολο αυτής της αλλαγής είναι οι μηχανές αναζήτησης στο Διαδίκτυο, και πρώτη απ΄όλες η Google. Όταν αναζητούμε κάτι, ή στέλνουμε ένα e-mail, η πράξη αυτή καταγράφεται και αρχειοθετείται. Ακόμη κι αν στη συνέχεια διαγράψουμε το κείμενο ή τη φωτογραφία, αυτά έχουν κάπου «σωθεί», και μπορεί στο προσεχές ή απώτερο μέλλον να αποτελέσουν αντικείμενο χρήσης- ή κατάχρησης.

Σε αυτή τη δικτατορία της μνήμης, πρέπει επειγόντως να ξαναμάθουμε να ξεχνάμε. Ο Μάγιερ-Σένμπεργκερ προτείνει μια «οικολογία των δεδομένων», στο πλαίσιο της οποίας οι μηχανές αναζήτησης, οι υπηρεσίες που διαχειρίζονται τις κάμερες παρακολούθησης, οι εταιρείες κινητών τηλεφώνων, θα είναι υποχρεωμένες να διαγράφουν ύστερα από ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα τα δεδομένα που συγκεντρώνουν. Άλλοι διαφωνούν με τέτοιου είδους παρεμβάσεις. Σύμφωνα με τον Ντάνα Μπόιντ, που διδάσκει στη Νομική Σχολή του Χάρβαρντ, οι νέες γενιές θα βρουν τον τρόπο να προσαρμοστούν σ΄ αυτή την παντοκρατορία της μνήμης. Μπορεί πάλι το πρόβλημα να λυθεί από μόνο του. Ο Αλεσάντρο Ακουίστι, καθηγητής τεχνολογίας της πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο Κάρνετζι Μέλον, επισημαίνει ότι το κόστος της αποθήκευσης των πληροφοριών μειώνεται παράλληλα με το κόστος της επεξεργασίας τους. Το ερώτημα είναι αν αυτά τα δύο κόστη μειώνονται με τον ίδιο ρυθμό. Αν δεν υπάρχει κίνητρο για την ανάλυση, η δυνατότητα αυτή θα εξακολουθήσει να υπάρχει στο μέλλον, αλλά ο όγκος των πληροφοριών θα είναι τόσο μεγάλος ώστε δεν θα υπάρχει λόγος να χρησιμοποιείται. Και τότε θα ξαναβρούμε το προνόμιο των προγόνων μας. Με άλλα λόγια, θα επιστρέψουμε στην εποχή της λήθης.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.