Πέμπτη 22 Δεκεμβρίου 2011

Μισείτε αλλήλους

"Το μίσος είναι ένα πολύτιμο ποτό, ένα δηλητήριο ακριβότερο από εκείνο που άρεσε στους Βοργίες ­ γιατί είναι φτιαγμένο με το αίμα μας, με την υγεία μας, με τον ύπνο μας και με τα δύο τρίτα της αγάπης μας! Ας κάνουμε λοιπόν οικονομία!" (Σαρλ Μπωντλαίρ).

H Αγάπη λέει: είμαι ευτυχισμένη με την ευτυχία σου και δυστυχισμένη με τα βάσανά σου. H Μοχθηρία, αν ήταν ειλικρινής, θα έλεγε: χαίρομαι όταν βασανίζεσαι και λυπάμαι όταν είσαι ευτυχισμένος. Ο Φθόνος είναι δυστυχής με την ευτυχία του άλλου και βασανίζεται διαρκώς, επειδή δεν έχει όσα έχει ο άλλος, δεν μπορεί να κάνει αυτά που κάνει ο άλλος, δεν είναι αυτό που είναι ο άλλος. H Ζήλεια προσπαθεί να καταστρέψει κάθε επιθυμία που θα επιθυμούσε το αντικείμενο της επιθυμίας της. H Εκδίκηση απαντά στο κακό με το κακό, το εισπράττει στο δεκαπλάσιο και το ανταποδίδει στο εκατονταπλάσιο. H Μνησικακία θα ήθελε το κακό που δέχεται να διαχέεται καθημερινά στην καρδιά εκείνου που της το έστειλε. Όσο για το Μίσος, εκείνο δεν λέει τίποτα. Προτιμά να κρυφτεί πίσω από άλλα συναισθήματα. Βρίσκεται παντού και πουθενά, σ' έναν φόνο ή ένα ψεύτικο χαμόγελο, σε μια χειρονομία που περιφρονεί ή σε μια πράξη που εξευτελίζει. Και έχει τη σπάνια ιδιότητα να μην ησυχάζει ακόμη κι αφού καταστρέψει το μισητό αντικείμενο. Ποδοπατά κάθε ίχνος του, προσπαθεί να εκμηδενίσει και την τελευταία του ανάμνηση.

Για να γνωρίσει κανείς το μίσος στην πιο σύγχρονη εκδοχή του, γράφει ο Ρομπέρ Ματζορί στη Λιμπερασιόν, αρκεί να παρακολουθήσει έναν ποδοσφαιρικό αγώνα ανάμεσα στη Λάτσιο, της οποίας ο αρχηγός απευθύνει στους οπαδούς της φασιστικό χαιρετισμό, και τη Λιβόρνο, της οποίας οι οπαδοί κρατούν πορτρέτα του Τσε και κυματίζουν κόκκινες σημαίες. Αν πάλι δεν τον ενδιαφέρει το ποδόσφαιρο, μπορεί απλώς να κοιτάξει γύρω του. Θα νιώσει το μίσος παντού, στην τρομοκρατία, στον πόλεμο, στη σύλληψη ομήρων, στη δαιμονοποίηση των εχθρών, στην αναθεώρηση της Ιστορίας, στις ρατσιστικές διαδηλώσεις, στην απέχθεια προς τη γνώση, στην αλαζονεία των ηγετών της πολιτικής και της θρησκείας. Αν τη δεκαετία του '60 έλεγαν «κάντε έρωτα, όχι πόλεμο», σήμερα το κυρίαρχο σύνθημα φαίνεται να είναι «κάντε πόλεμο και μισείτε αλλήλους!».

Οι συγγραφείς του συλλογικού τόμου «Το Μίσος», αναζητούν εξηγήσεις γι' αυτό το φαινόμενο. Μήπως ο φόβος και το μίσος ­ αναρωτιούνται ­ είναι απαραίτητα συστατικά κάθε ανθρώπινης κοινότητας; Μήπως το μίσος, εκτός από τις καταστροφικές του ιδιότητες, έχει και μια οργανωτική αξία; Ο Φρόυντ θεωρούσε ότι το μίσος προς τον πατέρα που οδηγεί στον φόνο και οι τύψεις που προκαλούνται βρίσκονται στην καρδιά της γέννησης του πολιτισμού, αφού οι απαγορεύσεις, οι αξίες και η δύναμη του Νόμου αποτρέπουν ­ θεωρητικά ­ την επανάληψη του κακού. Μα η εκτίμηση αυτή αποδείχθηκε υπερβολικά αισιόδοξη. Μην το ξεχνάμε: το μίσος είναι φτιαγμένο με το αίμα μας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.